مهارت تفکر انتقادی
منظور از تفکر نقاد نوعی از فکر کردن است که به انسان کمک میکند تا هر گفته ای را به راحتی نپذیرد، بلکه درباره جوانب مختلف یک موضوع فکر کرده و آنها را بسنجد.
کودکان با تفکر انتقادی به دنیا نمیآیند ولی میتوانند آن را یاد بگیرند. این روش به سادگی توسط والدین و آموزگاران معمولی قابل آموزش به دانشآموزان نیست؛ بلکه به مربیان ویژهی آموزش مهارت های زندگی نیاز دارد.
مهارت های زندگی به ما کمک میکنند تا در موقعیت های متفاوت، عاقلانه رفتار کنیم. به طوریکه آرامش داشته باشیم، از زندگیمان لذت ببریم و در عین حال با دیگران ارتباط سازگارانه و مفیدی برقرار کرده و بدون توسل به خشونت و یا خودخوری بتوانیم مسایل پیش آمده را حل نمائیم و ضمن کسب موفقیت در زندگی، احساس شادمانی داشته باشیم. کودکان با تفکر انتقادی به دنیا نمیآیند ولی میتوانند آن را یاد بگیرند. این روش به سادگی توسط والدین و آموزگاران معمولی قابل آموزش به دانش آموزان نیست؛ بلکه به مربیان ویژه آموزش مهارت های زندگی نیاز دارد.
|
|
|
تفکر انتقادی توانایی تحلیل اطلاعات و تجارب است.
چقدر تحت تاثیر شایعات، رسانه ها و تبلیغات قرار می گیریم؟
جهت قبول یک خبر، چقدر تحقیق می کنیم؟ آیا راههای کسب اطلاعات و تحلیل آن را می دانیم؟
آموزش این مهارت، نوجوانان را قادر می سازد تا در برخورد با ارزش ها، فشار گروه و رسانه های گروهی مقاومت کنند و از آسیب های ناشی از آن در امان بمانند.
اهمیت آموزش تفکر نقاد
آموزش اینگونه اندیشیدن به کودک از آن جهت مهم است که او یاد میگیرد درمورد هر موضوعی به استدلال پرداخته و دلایل منطقی و غیرمنطقی رد یا پذیرش آن را بیابد.
برای مثال دانش آموزی که تفکر نقادانه را آموخته است، به آسانی در مقابل خواسته دوستانش برای رفتن به یک مهمانی یا مصرف مواد مخدر کوتاه نمی آید و به سمت پیروی از هر گروه یا فرقه ای کشیده نمیشود. بلکه او می آموزد به عاقبت کارش فکر کند و از خود بپرسد که آیا انجام فلان کار یا قبول فلان درخواست به صلاحش میباشد یا نه؟
با توجه به اینکه امروزه دانش آموزان در معرض اخبار، اطلاعات، اینترنت و انواع شبکه های اجتماعی مجازی هستند، آموزش تفکر نقادانه، به آنان در پیدا کردن مسیر صحیح و گام برداشتن در آن کمک میکند. چراکه قبل از پذیرش هر گفته یا وعدهای، با خود به چالش میپردازند و با نقد کردن آن، نکات مثبت و منفی را مییابند.
آموزش دهندگان تلاش میکنند تا با کارهای مشارکتی و گروهی، دانش آموز را در فضایی مشابه با موقعیت های اجتماعی قرار دهند و عملاً به او یاد بدهند که چه باید بکند و یا چه کار میتواند انجام دهد. وقتی کودک در گروه قرار میگیرد، نظرات دیگران را شنیده و فکر میکند. از طرفی دیگر، تفاوتهای بین نظر خود و دیگران را درک کرده و تلاش میکند تا با نقد صحیح نظرات، به یک جمعبندی راجع به موضوع مدنظر دست یابد.
بنابراین لازمه تفکر نقادانه آن است که فرد به جستجو، تجزیه و تحلیل و ارزیابی اطلاعات بپردازد، در پی شواهد واقعی باشد و دیدگاه خود را براساس آن شواهد تغییر دهد. موقعیت و شرایط را به صورت کلی درنظر بگیرد و بتواند واقعیت ها را از فرض ها، حدسیات و عقاید خودش جدا کند.
این مهارت در زندگی روزمره کاربرد زیادی دارد و ضعف در آن میتواند افراد را در معرض انواع آسیب های روانی- اجتماعی قرار دهد.
یادمان باشد به کودکانمان بیاموزیم که گفته های افراد را نقد کنند نه خود آنان را.